U xơ tử cung bệnh nguy hiểm chớ coi thường

U xơ tử cung gây ra nhiều phiền toái ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của nữ giới, khiến khổ chủ đau đớn, rối loạn kinh nguyệt, thiếu máu, thậm chí vô sinh hoặc sảy thai.

Bệnh u xơ tử cung là gì?

U xơ tử cung (tên tiếng Anh là Uterine Fibroids) ý chỉ các khối u lành tính xuất hiện trên tử cung, thường xuất hiện ở phụ nữ từ 35-50 tuổi.

Khối u được hình thành từ cơ trơn và mô liên kết dạng sợi. Đây là những khối u lành tính, phát triển bên trong tử cung. Ước tính có khoảng 70-80% phụ nữ sẽ phát triển thành u xơ trong cuộc đời.

Không phải tất cả đều phải đối mặt với triệu chứng rõ rệt hay cần điều trị. Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, việc hiểu rõ về bệnh này là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và tránh các vấn đề tiềm ẩn.

Về kích thước, các khối u có thể rất nhỏ mắt thường không nhìn thấy được hoặc lớn bằng hoặc lớn hơn quả bưởi. Theo thời gian, kích thước của khối u có thể tăng lên nhưng tốc độ này rất chậm.

Khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, kích thước của khối u thường có xu hướng giảm nhỏ dần. Tuy nhiên, nếu trong quá trình kiểm tra phát hiện kích thước của khối u tăng lên nhanh chóng không bình thường, có thể là dấu hiệu của một bệnh lý ác tính.

Tỷ lệ mắc bệnh có thể cao hơn so với thống kê do nhiều trường hợp khối u có đường kính nhỏ không được phát hiện trong quá trình kiểm tra lâm sàng. Các khối u nhỏ thường không gây ra nhiều triệu chứng và không đe dọa sức khỏe.

Nhưng khi chúng lớn lên, có thể gây ra rối loạn kinh nguyệt, tác động đến quá trình mang thai và thậm chí dẫn đến vô sinh.

Hình ảnh và vị trí của u xơ tử cung

Khi phát hiện u xơ tử cung, bác sĩ sẽ kiểm tra kích thước, số lượng và vị trí của các khối u. Các khối u có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau và có các hình dạng đặc trưng:

• Dưới thanh mạc: Nằm dưới bề mặt bên ngoài của tử cung.
• Trong cơ: Phát triển bên trong thành tử cung.
• Dưới niêm mạc: Nằm dưới lớp lót của tử cung.

Ngoài ra, u xơ có thể xuất hiện ở dây chằng rộng, cổ tử cung, hiếm hơn là ở ống dẫn trứng. Một số u xơ có cuống, số khác có thể không. Khối u dưới niêm mạc có thể lan ra khoang tử cung, được gọi là u xơ dưới niêm mạc nội mạc tử cung.

Phần lớn các bệnh nhân thường xuất hiện nhiều khối u. Mỗi tế bào trơn sẽ phát triển thành một u xơ. Các khối u xơ này phản ứng với estrogen và có xu hướng thay đổi kích thước theo độ tuổi và giai đoạn sinh đẻ của nữ giới.

Hình ảnh của các u xơ cũng đa dạng:

• Có cuống: Phát triển trên một cuống.
• Không cuống: Phát triển trên diện rộng và chủ yếu trong nội mạc tử cung mà không lồi ra ngoài.

U xơ có thể phát triển nhanh hơn nguồn cung cấp máu và trải qua thoái hóa. Bao gồm: thoái hoá kính, u niêm, calci hoá, nang hoá, thoái hoá mỡ, màu đỏ (thường chỉ trong thời kỳ mang thai) hoặc hoại tử. Hầu hết bệnh nhân rất lo lắng u xơ tử cung phát triển thành ung thư. Tuy nhiên, tỷ lệ này chỉ chiếm <1% số bệnh nhân

Các loại u xơ tử cung

Bên cạnh kích thước và số lượng khối u, việc phân loại khối u cũng đóng một vai trò quan trọng trong tiên lượng điều trị. Dựa vào vị trí của khối u, có thể phân chia thành 3 loại chính u xơ, bao gồm:

• U xơ dưới thanh mạc: Loại u xơ này thường gặp nhất trong u xơ tử cung. Khối u phát triển từ cơ tử cung hướng ra ngoài tử cung, tạo nên một khối rõ ràng. Trong một số trường hợp, khối u có thể có cuống, gây ra xoắn và hoại tử u.
• U xơ trong cơ tử cung: Đây là khối u nằm hoàn toàn trong cơ tử cung, thường có nhiều khối u làm cho tử cung to lên.
• U xơ dưới niêm mạc: Loại u xơ này ít gặp nhất, khối u phát triển từ cơ tử cung nhưng hướng về phía lòng tử cung. Khối u xơ khiến lớp niêm mạc tử cung bị đội lên. Có trường hợp khối u phát triển quá lớn, chiếm hết toàn bộ tử cung. Nếu u có cuống, cuống u xơ dễ bị thò ra ngoài dẫn tới nhiễm trùng.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, u xơ có thể xuất hiện ở dây chằng rộng (trong dây chằng), vòi trứng, hoặc cổ tử cung. Điều này thể hiện sự đa dạng và phức tạp của bệnh u xơ tử cung. Tùy theo vị trí, kích thước và phân loại, người bệnh sẽ có các triệu chứng khác biệt.

Dấu hiệu của u xơ tử cung

Nếu u xơ có kích thước nhỏ, bệnh nhân hoàn toàn không biểu hiện triệu chứng đặc thù. Chúng chỉ vô tình được phát hiện khi chị em khám phụ khoa định kỳ, khám do chậm thai, khám thai hoặc tầm soát ung thư phụ khoa. Đối với khối u xơ lớn, người bệnh có thể trải qua những dấu hiệu điển hình sau:

Chảy máu dưới dạng máu loãng hoặc máu cục

Đây là triệu chứng chính xuất hiện ở hơn 60% trường hợp. U xơ có thể gây chảy máu dạng cường kinh kéo dài. Thời gian xuất huyết kéo dài từ 7-10 ngày, thậm chí còn lâu hơn. Do đó, triệu chứng của bệnh u xơ tử cung phổ biến là rối loạn kinh nguyệt, rong kinh kéo dài và xuất huyết nhiều máu.

Tình trạng thiếu máu toàn thân

Do máu kinh chảy quá nhiều và kéo dài khiến cơ thể chị em xanh xao, sụt cân, suy nhược vì thiếu máu.

Đau và áp lực vùng chậu

Khối u chèn ép vào các cơ quan gây đau đớn. Thường xuất hiện ở hố chậu hoặc vùng hạ vị. Người bệnh đau theo dạng chướng và tức ở vị trí bị chèn ép, nặng bụng dưới. Cơn đau tăng khi đứng lên và giảm khi nằm xuống.

Ra khí hư và xuất hiện triệu chứng viêm nhiễm

Ra khí hư do viêm âm đạo, viêm niêm mạc tử cung hoặc viêm ống dẫn trứng. Đi tiểu thường xuyên, táo bón, đau lưng dưới, đau và chảy máu khi giao hợp, khó mang thai.

Khi khối u đạt đến kích thước nhất định, người bệnh có thể cảm nhận được rõ rệt có khối u ở hố chậu, gây ra cảm giác đầy bụng và sờ thấy được.

Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào kích thước, vị trí và tiến triển của bệnh. Biểu hiện bệnh u xơ tử cung có thể bị nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa thông thường. Hầu hết u xơ nhỏ lành tính sẽ không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe. Chị em chỉ cần theo dõi và khám định kỳ thường xuyên.  Ngược lại, khối u xơ lớn lại tác động lớn đến sức khỏe. Sau thời kỳ mãn kinh, hormone Estrogen giảm sút nên các triệu chứng sẽ ổn định hoặc giảm đi.

Nguyên nhân gây u xơ tử cung

Biến đổi nội tiết tố

Nguyên nhân gây bệnh u xơ cổ tử cung hiện nay vẫn chưa được xác định rõ ràng. Đa số những khối u này xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nữ giới chưa có kinh nguyệt không phát hiện căn bệnh này. Có những giả thuyết cho rằng sự xuất hiện của u xơ trong cổ tử cung có thể liên quan đến các yếu tố nội tiết. Trong đó estrogen và progesterone đóng vai trò quan trọng. Hai loại hormone này tác động làm tăng trưởng biểu mô dẫn đến u xơ. Ngoài ra có thể do rối loạn nhiễm sắc thể trong khối u. Bên cạnh đó, một số yếu tố sau cũng tăng nguy cơ gây ra bệnh u xơ tử cung.

Những biến đổi do di truyền

Nhiều người thắc mắc u xơ tử cung có di truyền không? Câu trả lời là có. Trong các khối nhân xơ tử cung, có sự biến đổi gen khác biệt so với các tế bào cơ tử cung bình thường. Các nghiên cứu đã phát hiện sự khác biệt về gen giữa u xơ và tế bào bình thường trong tử cung. Bệnh có yếu tố di truyền trong gia đình. Nếu mẹ hoặc chị em trong gia đình có tiền sử bị bệnh thì nguy cơ mắc phải cho thế hệ sau cũng tăng lên. Và cặp song sinh cùng trứng có khả năng mắc cao hơn cặp song sinh khác trứng.

Ảnh hưởng của màu da

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ mắc u xơ tử cung ở phụ nữ da đen cao gấp 2 đến 3 lần so với các nhóm chủng tộc khác. Theo tiến sĩ John C. Lipman, Giám đốc Y tế và Chẩn đoán hình ảnh của Viện Can thiệp Atlanta (Mỹ) bệnh thường xuất hiện phổ biến ở phụ nữ Mỹ gốc Phi hơn so với các nhóm chủng tộc khác. Đồng thời, phụ nữ da đen cũng thường phải đối mặt với đa u xơ, khối u lớn hơn và nhiều khả năng gây ra cơn đau nghiêm trọng. Thậm chí, độ tuổi mắc bệnh này ở phụ nữ da đen cũng trẻ hơn so với những người có màu da khác có thể từ tuổi 20, trong khi ở phụ nữ da trắng u xơ tử cung thường xuất hiện ở độ tuổi từ 30 đến 40.

Tác động của thai kỳ

Trong quá trình mang thai, cơ thể phụ nữ tăng cường sản xuất estrogen và progesterone. Điều này làm cho khối u xơ tử cung có thể phát triển và tăng trưởng nhanh chóng. Trong ba tháng đầu thai kỳ, khối u có thể tăng thêm 1/3 kích thước và sau khi sinh, có xu hướng co lại.

Tác động của trọng lượng cơ thể

Một số nghiên cứu cho thấy rằng béo phì có thể đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của u xơ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ Mỹ gốc Phi, vì họ có xu hướng thừa cân và béo phì cao hơn so với phụ nữ da trắng.

Thói quen sống

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc duy trì lối sống có tập thể dục đều đặn và ăn uống lành mạnh có thể giảm nguy cơ mắc nhân xơ tử cung. Ngược lại, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc sử dụng rượu thường xuyên có thể tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung.

Nguyên nhân gây ra u xơ tử cung vẫn còn nhiều bí ẩn. Một số nghiên cứu gợi ý rằng phụ nữ có cường độ estrogen nội tiết cao có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Do đó, việc điều trị càng sớm càng tốt và nên thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ.

Bị u xơ tử cung có nguy hiểm không?

Đa số trường hợp là lành tính, không có khả năng chuyển biến thành u ác tính và thường phát triển chậm. Thông thường, khối u ngừng phát triển sau khi phụ nữ mang thai hoặc sau thời kỳ mãn kinh.

Tuy nhiên, ở khía cạnh khác, bệnh có thể gây ra hậu quả nặng nề cho sức khỏe của phụ nữ. Trong trường hợp chảy máu kéo dài dẫn đến tình trạng thiếu máu rất nguy hiểm. Khi các khối u xơ lớn tạo áp lực lên bàng quang và niệu quản, có thể dẫn đến tổn thương thận. Đây là một biến chứng hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm. Bệnh cũng gây vô sinh – hiếm muộn và sảy thai nhiều lần cho thai phụ.

Tác động đến chất lượng cuộc sống

• Các dấu hiệu của u xơ tử cung có thể gây đau đớn và không thoải mái, làm giảm sút hiệu suất làm việc và ảnh hưởng đến hoạt động tình dục.
• Khối u gây áp lực lên niệu quản, có thể dẫn đến sỏi thận. Ứ đọng nước tiểu trong bể thận và gây ra viêm đài bể thận.
• Áp lực từ khối u lên bàng quang làm tăng tiểu tiện.
• U xơ chèn ép vào trực tràng có thể gây táo bón và đau khi đi tiểu.
• U xơ áp lực lên tĩnh mạch có thể gây sưng chân, đau lưng,…

Rủi ro đối với thai kỳ và sau sinh

• Khối u xơ có khả năng phát triển nhanh chóng trong giai đoạn thai kỳ do sự tăng mạnh của nội tiết tố. Sự phát triển của khối u có thể tác động đến thai nhi và ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thai.
• Sự chèn ép và cản trở của khối u có thể gây ra thai lưu, sảy thai hoặc sinh non.
• Việc sinh nở có thể gặp khó khăn do kích thước lớn của khối u ở tử cung, làm tăng nguy cơ mắc kẹt khi sinh thường.
• Sau khi sinh, phụ nữ mắc bệnh u xơ tử cung có nguy cơ cao hơn về viêm nhiễm và tắc mạch máu.

Biến chứng khác

• Viêm nhiễm âm đạo: là kết quả của sự tăng tiết dịch âm đạo, làm mất cân bằng môi trường âm đạo.
• Viêm nhiễm vùng chậu: Khối u với kích thước lớn, xoắn và có cuống có thể gây tổn thương và chảy máu ở vùng chậu. Cụ thể là tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng và bàng quang.
• Rắt tiểu, tiểu khó: Áp lực từ khối u lớn lên bàng quang có thể gây ra rắt tiểu và tiểu khó, dần dần đe dọa chức năng thận.
• Vô sinh và hiếm muộn: Khối u có thể làm biến dạng tử cung, ngăn chặn quá trình thụ thai và gây ra vô sinh.

U xơ tử cung tiến triển nhanh ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống nữ giới. Nhiều trường hợp bệnh không có triệu chứng rõ rệt và chỉ được phát hiện qua siêu âm hoặc khám phụ khoa. Thăm khám để đánh giá được kích thước và số lượng các khối u để tránh nguy cơ biến chứng là giải pháp an toàn hiệu quả cho người bệnh. Do đó, chị em nên khám phụ khoa định kỳ để phát hiện những vấn đề bất thường trên cơ thể.

Nếu bạn còn băn khoăn hay thắc mắc nào cần giải đáp liên quan đến bệnh u xơ tử cung hoặc các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe sinh sản cần giải đáp thì hãy gửi câu hỏi cho bác sĩ trong KHUNG CHAT hoặc liên hệ theo số điện thoại 0332.358.909 (Tổng đài trực 24/24) hoặc tới phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội tại địa chỉ 152 Xã Đàn, phường Phương Liên, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội để được bác sĩ tư vấn miễn phí chi tiết nhất.