Rối loạn kinh nguyệt và những vấn đề chị em cần phải biết
Ngày đăng: 19.10.2020
Tư vấn y khoa: Bùi Ngọc Lâm
Rối loạn kinh nguyệt là một hiện tượng tương đối phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý, công việc, mang theo nhiều rủi ro về sức khỏe. Và chắc hẳn ai cũng muốn khắc phục nhanh chóng một khi đã mắc bệnh.
Mục lục bài viết
1. Thế nào là hiện tượng kinh nguyệt?
Kinh nguyệt là quá trình mà lớp niêm mạc tử cung bị bong tróc và đẩy ra khỏi cơ thể phụ nữ thông qua âm đạo.
Kinh nguyệt là hiện tượng có tính chu kỳ, lặp đi lặp lại đều đặn mỗi tháng. Cùng với đó là sự ổn định về thời gian hành kinh, lượng máu kinh.
Thường những cô gái sẽ bắt đầu có kinh nguyệt vào độ tuổi trung bình 12 tuổi. Tuy nhiên, có trường hợp bắt đầu sớm từ 8 tuổi hoặc muộn nhất là 16 tuổi.
Chu kỳ kinh nguyệt trung bình là 28 ngày, nhưng có thể dao động từ 24 đến 38 ngày. Thời gian hành kinh khoảng 3-5 ngày và lượng máu mất khoảng 50-150ml sau mỗi chu kỳ.
2. Rối loạn kinh nguyệt là gì?
Theo đó, tình trạng kinh nguyệt bị rối loạn hiểu đơn giản là những biểu hiện bất thường. Cụ thể là ngày có kinh (sớm hoặc trễ), thời gian hành kinh (ngắn hoặc dài), lượng máu kinh (nhiều hoặc ít).
Do kinh nguyệt có liên quan mật thiết tới hoạt động của buồng trứng nên chị em không nên chủ quan. Lúc này, điều cần làm là tìm ra nguyên nhân khiến kinh nguyệt thay đổi, thăm khám và lắng nghe tư vấn của các chuyên gia, bác sĩ để có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh những rủi ro đối với sức khỏe và khả năng sinh sản.
3. Tại sao bị rối loạn kinh nguyệt?
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau đều gây kinh nguyệt bất thường. Việc hiểu được nguyên nhân cụ thể sẽ giúp chị em dùng thuốc có nhiều tác dụng hơn.
Các nguyên nhân gây kinh nguyệt không đều chủ yếu gồm:
3.1. Do thay đổi nội tiết tố
Thay đổi cân bằng nội tiết tố nữ xảy ra ở nhiều giai đoạn trong cuộc đời. Điển hình là giai đoạn dậy thì, mang thai, khi cho con bú, tiền mãn kinh và mãn kinh.
- Ở giai đoạn dậy thì: Khi bước vào giai đoạn này, cơ thể phụ nữ mất nhiều năm để cân bằng nồng độ Estrogen và Progesterone. Do đó, rối loạn kinh nguyệt có thể xuất hiện trong giai đoạn này.
- Mang thai và cho con bú: Trong thời kỳ mang thai và thậm chí khi đang cho con bú trong 6 tháng đầu, phụ nữ có thể không có chu kỳ kinh nguyệt. Việc cho con bú gây rối loạn cân bằng tự nhiên của phụ nữ và thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Nhóm đối tượng này thường có chu kỳ kinh muộn hơn do prolactin trong sữa mẹ làm chậm chu kỳ kinh. Việc này cũng có thể làm giảm tần suất rụng trứng khoảng 1/3 so với bình thường. Sau khi chu kỳ kinh trở lại, nó cũng mất một khoảng thời gian để ổn định.
- Tiền mãn kinh: Khi buồng trứng giảm sút và không còn rụng trứng, phụ nữ tiền mãn kinh sẽ dần mất chu kỳ kinh nguyệt. Mãn kinh được xác định khi không xuất hiện kinh nguyệt trong vòng 1 năm. Nữ giới từ 45 đến 55 tuổi thường bắt đầu bước vào thời kỳ tiền mãn kinh. Tuy nhiên, rối loạn kinh nguyệt tuổi 40 rất có thể là dấu hiệu tiền mãn kinh sớm.
3.2. Tâm lý thay đổi làm kinh nguyệt bị rối loạn
Công việc căng thẳng, bệnh tật kéo dài và stress có thể kích thích tuyến thượng thận tiết cortisol. Hormone này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất nội tiết tố nữ estrogen và progesterone.
Chính bởi tâm lý không ổn định, áp lực cuộc sống quá lớn mà rất nhiều phụ nữ trẻ trong độ tuổi sinh sản gặp phải tình trạng kinh không đều. Khi đó, nên sử dụng một số loại thuốc điều trị phù hợp.
3.3. Kinh nguyệt rối loạn do bệnh phụ khoa
Là nguyên nhân phổ biến nhất khiến cho kinh nguyệt của chị em bị rối loạn. Nhất là khi chị em mắc phải các bệnh lý liên quan đến cổ tử cung, buồng trứng…
Với những trường hợp này, cần sử dụng cùng lúc thuốc trị rối loạn kinh nguyệt với các biện pháp khác để điều trị bệnh phụ khoa hiệu quả.
3.4. Kinh nguyệt rối loạn do ăn uống không đảm bảo
- Thay đổi chế độ ăn uống, thay đổi khẩu phần ăn hoặc thiếu hụt dinh dưỡng. Tăng cân quá mức hoặc giảm cân nhanh chóng.
- Tập luyện thể dục thể thao quá mức sẽ kéo dài chu kỳ kinh và tăng lượng máu kinh.
- Sử dụng thuốc tránh thai, thuốc điều trị bệnh đái tháo đường, cao huyết áp tạo ra tác động phụ gây rối loạn kỳ kinh nguyệt.
3.5. Hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang xảy ra ở khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Trong giai đoạn này, buồng trứng có thể tạo ra các nang làm tăng nồng độ estrogen trong cơ thể. Làm dày lớp niêm mạc tử cung khiến chu kỳ kinh không đều.
Triệu chứng thường gặp bao gồm: tăng cân, mụn trứng cá, chu kỳ kinh thường xuyên chậm, mất kinh và mọc nhiều lông tóc.
3.6. Một số nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân chính trên, kinh nguyệt của chị em còn có thể bị rối loạn do nhiều yếu tố khác. Bao gồm thay đổi môi trường sống, sử dụng thuốc tránh thai, vận động quá sức, dùng nhiều rượu, bia, thuốc lá…
4. Triệu chứng của bệnh
Làm sao để nhận biết dấu hiệu kinh nguyệt bị rối loạn? Rối loạn kinh nguyệt biểu hiện qua nhiều hình thức khác nhau, điển hình phải kể đến:
4.1. Hiện tượng rong kinh
Nữ giới được tính là bị rong kinh (chảy máu nhiều bất thường vào kỳ kinh nguyệt) khi việc xuất huyết ảnh hưởng lớn đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày và công việc.
Thông thường, lượng máu mất trong mỗi chu kỳ kinh khoảng 50-150ml. Nữ giới bị rong kinh khi:
- Mất nhiều máu gấp 10-25 lần so với lượng máu bình thường
- Phải thay băng vệ sinh liên tục mỗi giờ thay vì 3-4 lần mỗi ngày
- Rối loạn kinh nguyệt nghiêm trọng khiến khổ chủ buộc phải tạm dừng các hoạt động sinh hoạt và công việc hàng ngày. Tập trung đối phó với lượng máu kinh nguyệt quá nhiều.
Hiện tượng rong kinh có thể xuất hiện ở nhiều giai đoạn khác nhau trong cuộc đời của phụ nữ. Có thể ở những năm thiếu niên khi kinh nguyệt bắt đầu. Một số người bị rối loạn kinh nguyệt tuổi 40 – 50 khi chị em bước tuổi mãn kinh.
Rong kinh phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
- Mất cân bằng hormone
- Viêm nhiễm tử cung, cổ tử cung hoặc u xơ tử cung
- Tác dụng phụ của đặt dụng cụ tránh thai tử cung
- Suy giáp, thay đổi chế độ ăn uống hoặc luyện tập thể thao.
Chuyên gia sản khoa khẳng định, bất kỳ trường hợp rong kinh nào cũng đều cần phải được thăm khám và kiểm tra để xác định nguyên nhân. Từ đó, có phương án can thiệp và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng tiêu cực có thể xảy ra.
4.2. Vô kinh
Trạng thái đối lập của rong kinh là vô kinh – mất kinh nguyệt từ 2 chu kỳ trở lên. Thông thường, chỉ có nữ giới chưa dậy thì, phụ nữ mang thai và sau mãn kinh mới bị mất kinh. Ngoài ba trường hợp trên, phụ nữ nên thăm bác sĩ ngay để có giải pháp can thiệp kịp thời.
Vô kinh được chia thành hai loại:
- Vô kinh nguyên phát: Xảy ra khi phụ nữ đã qua tuổi 16 mà vẫn chưa có kinh nguyệt. Nguyên nhân có thể xuất phát từ những bất thường trong hệ thống nội tiết, vấn đề ở buồng trứng, vùng dưới đồi hoặc các biến đổi gen.
- Vô kinh thứ phát: Xảy ra khi phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn nhưng đột ngột mất kinh trong 3 tháng hoặc thậm chí lâu hơn. Nguyên nhân có thể do rối loạn nội tiết tố, vấn đề ở tuyến yên, tuyến giáp, bệnh lý u nang buồng trứng, hoặc do quá trình phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng.
4.3. Thống kinh – Đau bụng kinh
Hầu hết phụ nữ đều trải qua đau bụng kinh trước hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt tại một giai đoạn nào đó trong cuộc đời. Ở một số người, triệu chứng đau bụng kinh xuất hiện nhẹ nhàng hàng tháng. Tuy nhiên, nếu trạng thái đau đớn kéo dài ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của người bệnh, chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có phương pháp chăm sóc sức khỏe thích hợp.
Thống kinh khiến nữ giới đau đớn dữ dội như chuột rút. Xuất phát từ sự co thắt của tử cung do tác động của Prostaglandin – một chất tương tự hormone được tạo ra bởi tế bào niêm mạc tử cung và lưu thông trong máu. Khi thống kinh xảy ra, chị em thường trải qua cảm giác tiêu chảy hoặc muốn ngất xỉu. Cảm giác nhơ nhớt và đổ nhiều mồ hôi. Bởi Prostaglandin kích thích sự co bóp của tử cung, gây giãn mạch máu, giảm huyết áp và tạo ra cảm giác chóng mặt.
4.4. Hội chứng tiền kinh nguyệt
Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) xuất hiện khoảng 5-7 ngày trước khi chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu và tự giảm đi ngay sau khi kỳ kinh nguyệt bắt đầu hoặc ngay sau đó. Một số người trải qua một loạt các triệu chứng về cảm xúc và thể chất. Trong khi một số khác có thể không gặp triệu chứng hoặc chỉ gặp ít triệu chứng.
Một khảo sát cho thấy khoảng 30-40% phụ nữ có thể phải đối mặt với triệu chứng PMS nặng nề, gây ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày và công việc.
Các biểu hiện thể chất của PMS bao gồm:
- Đầy bụng;
- Căng, sưng và đau ngực;
- Nhức đầu;
- Táo bón.
Các biểu hiện cảm xúc của PMS bao gồm:
- Dễ cáu kỉnh và tức giận;
- Lo lắng và bối rối;
- Căng thẳng, tâm trạng thất thường;
- Khả năng tập trung kém;
- Trầm cảm.
Ths.BS sản phụ khoa Tạ Thị Hồng Duyên, hiện công tác tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội cho biết, PMS xuất phát từ sự biến động của nồng độ Estrogen và Progesterone trong cơ thể. Serotonin trong não bộ con người cũng cũng bị tác động khiến tâm trạng cảm xúc nữ giới có sự biến đổi.
4.5. Rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt
Hiện vẫn chưa rõ tại sao một số phụ nữ phát triển PMS hoặc rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD – dạng nặng nhất của PMS). Trong khi một số khác không gặp vấn đề này. Một số nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng những trường hợp này có sự nhạy cảm hơn đối với biến động nồng độ hormone trong cơ thể.
Rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD) đại diện cho một dạng rối loạn nghiêm trọng nhất của hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS). Khoảng 3-8% phụ nữ trải qua các triệu chứng của PMDD, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ một cách nặng nề.
Các biểu hiện phổ biến nhất của PMDD bao gồm: dễ cáu gắt, lo lắng và thay đổi tâm trạng thất thường. Những phụ nữ có tiền sử trầm cảm, đã từng trải qua trầm cảm sau sinh hoặc có rối loạn cảm xúc sẽ đối mặt với nguy cơ cao hơn.
4.6. Các dấu hiệu khác của rối loạn kinh nguyệt thường gặp
Một chu kỳ kinh nguyệt vẫn được xem là ổn định nếu chỉ có những biến đổi nhỏ giữa chu kỳ này và chu kỳ tiếp theo. Các biểu hiện của rối loạn kinh nguyệt xuất hiện trong những trường hợp sau đây:
- Khoảng cách giữa chu kỳ kinh nguyệt chưa đến 24 ngày hoặc kéo dài hơn 38 ngày.
- Mất kinh trong khoảng 3 chu kỳ trở lên.
- Lượng máu kinh đột ngột chảy nhiều hơn hoặc ít hơn so với chu kỳ bình thường.
- Kinh nguyệt kéo dài quá 8 ngày.
- Xuất huyết bất thường hoặc xuất hiện đốm máu ở giữa chu kỳ kinh. Chảy máu sau quan hệ tình dục hoặc sau thời kỳ mãn kinh.
- Trong kỳ kinh, xuất hiện triệu chứng chuột rút, đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn.
- Đây là những triệu chứng rối loạn kinh nguyệt cần kiểm tra sớm. Chị em không nên chủ quan để tình hình tồi tệ và ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
5. Tác hại của rối loạn kinh nguyệt
Rối loạn kinh nguyệt có sao không là lo lắng của nhiều chị em. Bác sĩ Hồng Duyên cho biết, kinh nguyệt là biểu hiện gián tiếp của việc hệ thống chức năng sinh sản nữ giới. Bất kỳ sự cố nào trong chu kỳ kinh nguyệt đều có thể mang theo nguy cơ tác động trực tiếp đến khả năng thụ tinh và thai nghén của phụ nữ.
Bên cạnh đó, tình trạng rối loạn kinh nguyệt diễn ra thường xuyên và kéo dài có thể mang theo nhiều nguy cơ đe dọa, bao gồm:
5.1. Thiếu máu
Rong kinh và chu kỳ kinh kéo dài có thể dẫn đến mất máu nhiều, gây ra tình trạng thiếu máu. Những biểu hiện như da xanh xao, mệt mỏi, chóng mặt, thở gấp và loạn nhịp tim có thể xuất hiện. Chảy máu kinh nguyệt nặng và kéo dài không kiểm soát có thể dẫn đến mất máu nghiêm trọng. Gây ra tình trạng choáng váng, ngất xỉu và đe dọa đến tính mạng.
5.2. Ảnh hưởng đến đời sống tình dục, gây khó thụ thai – Vô sinh – Hiếm muộn
Chu kỳ kinh nguyệt không đều khiến việc tính toán thời điểm rụng trứng khó khăn ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh và thai nghén. Chu kỳ kinh kéo dài ảnh hưởng đến tâm lý và đời sống tình dục của phụ nữ. Gây khó khăn trong quan hệ hoặc khiến quan hệ vào những ngày hành kinh trở nên không thuận lợi, tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa.
5.3. Tác động đến nhan sắc phái đẹp
Nhan sắc và sức khỏe phụ nữ được quyết định bởi Estrogen và Progesterone. Rối loạn về hormon có thể tác động trực tiếp lên ngoại hình của chị em. Khiến làn da dần khô ráp, nhăn nheo, nám sạm và không mịn màng. Tâm trạng chị em cũng dễ cáu gắt, nóng nảy.
5.4. Cảnh báo bệnh phụ khoa nguy hiểm
Chu kỳ kinh kéo dài là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và ký sinh trùng, tăng nguy cơ phát sinh các bệnh viêm nhiễm phụ khoa như viêm âm đạo và viêm buồng trứng. Một số trường hợp rối loạn kinh nguyệt có thể là biểu hiện của các bệnh lý u xơ tử cung, u nang buồng trứng. Thậm chí là ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, những vấn đề này có thể gây biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận và thậm chí đe dọa tính mạng phụ nữ.
Do đó, Bác sĩ Duyên khuyến cáo, ngay khi phát hiện dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt, chị em cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị sớm. Nếu cần thiết phải can thiệp kịp thời để tránh những hậu quả đáng tiếc.
6. Lời kết
Trên đây là tổng hợp những thông tin về rối loạn kinh nguyệt. Hy vọng những thông tin trên giúp chị em có cái nhìn tổng quan đến chi tiết về hiện tượng rối loạn kinh nguyệt. Chỉ khi xác định chính xác nguyên nhân, người bệnh mới có thể điều trị dứt điểm vấn đề này.
Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào hãy đặt câu hỏi trong phần KHUNG CHAT hoặc liên hệ theo số điện thoại 0332.358.909 (Tổng đài trực 24/24) hoặc tới phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội tại địa chỉ 152 Xã Đàn, phường Phương Liên, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội để được các bác sĩ tư vấn miễn phí chi tiết nhất.